Tecehhüd Ne Demek? Hadi Biraz Gülümseyelim
İzmir’de yaşayan, 25 yaşında, hayatı fazlasıyla ciddiye alıp sonrasında onu mizahla çözmeye çalışan bir gencim. Evet, ne kadar fazla düşünsem de, etrafımdaki insanlara esprili bir şekilde yaklaşmayı seviyorum. Ama bazen o esprili halin altında kaybolan bir felsefe arayışım da yok değil. Bugün de bu içsel keşif yolculuğumun en komik kısmını, Tecehhüd’ün anlamını çözmeye çalışarak yapacağım.
Bir Anlık Düşünsel Kriz: “Tecehhüd Nedir?”
Bir sabah, kahvemi alıp evde takıldım. Birden aklıma bir soru takıldı: “Tecehhüd ne demek ki?” Sonuçta, her gün beş vakit namaz kılıyoruz ama Tecehhüd nedir, kısaca “Kendime de bir açıklama getireyim” dedim. Namazdaki oturuşun adıymış, bu kadar basit! Ama düşündüm de, bu kadar basit bir şeyi neden bu kadar karmaşık hale getiriyorum?
İç sesim devreye girdi:
İç Ses: “Oğlum, insan 25 yaşına gelmiş, hâlâ Tecehhüd’ün anlamını bilmiyor. Ne yapıyorsun sen? Google’a yaz, öğren.”
Ben: “Ama bir de bu işin felsefesi var, değil mi? Hani derler ya, ‘İçsel huzur.’ O yüzden derinlemesine araştırmak istiyorum.”
Sonra bir anda eski hocamın o meşhur sözleri kulağımda yankılandı: “Her oturuş bir düşünsel derinliğe işarettir!” Hangi oturuş, hangi derinlik, dedim, ama hızla bir internet taraması yaparak bu konuyu çözdüm.
Tecehhüd’ün Derin Anlamı ve Komik Gerçeklik
Tecehhüd, namazda otururken yapılan bir hareket, yani aslında “oturmak” demek. İslam’daki beş vakit namazda, özellikle son oturuşta yapılan bu hareket, dua ve zikirle bağlantılı. Ama işin komik tarafı şu ki, biz bazen namaz kılarken sanki “dünya durmuş da” bir anda her şey ağırlaşmış gibi hissediyoruz. Sonra da Tecehhüd’ü bir tür “derin düşünce oturuşu” gibi algılıyoruz. Hâlbuki basit bir şey!
Şimdi bir gün düşündüm: Eğer Tecehhüd’ü gerçekten derin bir düşünce oturuşu olarak ele alırsak, her birimizin küçük bir filozof gibi oturup dünya sırlarını çözmeye çalışması lazım. Ama pratikte… Her zaman iş böyle olmuyor tabii.
Diyalog:
Arkadaşım: “Yine ne düşünüp duruyorsun, seninle bir oturmak bile zor.”
Ben: “Yok, Tecehhüd’deyim şu anda. Her şey derinleşiyor.”
Arkadaşım: “Hadi ya, ne derinliği? Hâlâ son zamanlarda niye bu kadar içsel bir krizdesin?”
Ben: “Dostum, namazda Tecehhüd’ü yaparken bir bakıyorsun, o oturuşun içinde o kadar çok şey var ki; sanki dünya dönmeyi bırakacak, bir anda ben çözeceğim bütün problemleri…”
Arkadaşım: “Aynen, sadece birazcık daha rahat olman gerek.”
Ben: “İşte o ‘rahat olma’ kısmı; tam da Tecehhüd gibi bir şey. Kendine gelmek ve içsel huzuru bulmak… Hani derler ya, ‘Tüm hayatını iki dakika düşünerek geçir.'”
Hah! İçsel huzur kısmı… Gerçekten de derin bir mesele, ama biz İzmir’de gündelik hayatta o kadar rahatız ki, her şeyin üstesinden mizahla gelmeye çalışıyoruz. İyi ki bu Tecehhüd işini de öğrenmişim, çünkü artık bir oturuşu, “derin düşünme”yle bağdaştırabiliyorum. Ama sanırım gerçek felsefe, o iki dakikayı başkalarıyla geçirerek oluyor.
Tecehhüd ve Hayat: Bir İzmirli’nin Perspektifi
Bir yandan da şunu fark ettim: Hayat bazen tıpkı Tecehhüd gibi… Bir oturuş, bir duraklama anı. Hızla giden her şeyin arasında bir durup düşünmek gerekiyor. İzmir’de yaşayan biri olarak, özellikle deniz kenarında yürürken, her şeyin bir araya geldiği anlar oluyor. O anları düşündüğümde, aklımda beliren Tecehhüd’ün o dinginliği sanki bir şeyi hatırlatıyor: Ne kadar koşsak da, zaman zaman durup oturmak ve içsel huzuru bulmak lazım.
Tabii ki bazen Tecehhüd’ü sadece fiziksel bir hareket olarak algılamak kolay, ama ben onu da biraz daha farklı görmek istiyorum. Hem kendi içsel dünyama hem de çevreme. Şu an birini düşündüm, mesela… İçimden “Tecehhüd’e oturmuş gibi hissediyorum” dedim. O an ne kadar sakin, huzurlu bir ruh haline büründüm. Bu da demek oluyor ki, Tecehhüd aslında sadece bedeni değil, zihni de oturtuyor.
İç Ses: “Biraz fazla metafor yaptı ama olsun, insanlar sevsin. Hem de yazı tam SEO uyumlu.”
Evet, yine başladım felsefeye… Bazen hayatın bu küçük incelikleri, komik hale gelip “Ne var ki bunda?” dedirtse de, Tecehhüd’ün anlamını bulmak bambaşka bir şey.
Sonuçta Tecehhüd Ne Demek?
Tecehhüd, aslında sadece bir oturuş değil, bir duraklama anıdır. Düşünce, içsel huzur ve bir an için de olsa dünyadan uzaklaşma anıdır. Bunu İzmirli bir genç olarak düşündüğümde, hayatta her zaman olduğu gibi bir espriyle altını çiziyorum: “Hayat bazen Tecehhüd gibi; otur, rahatla, biraz düşünsene!”